By any means necessary: Ο Malcolm X και το hip hop

Πηγή εικόνας

Ο θάνατος του, αν και αποδόθηκε σε μερικά πρώην μέλη του Έθνους του Ισλάμ, αποτέλεσε το κέντρο διάφορων θεωριών, με τις πιο γνωστές να περιλαμβάνουν τις αμερικάνικες μυστικές υπηρεσίες και την ειδική ομάδα BOSSI ( Bureau of Special Services and Investigations), γνωστή και ως Red Squad, λόγω του ιδιαίτερου ενδιαφέροντος που έδειχνε σε άτομα φερόμενα ως κομμουνιστές, ριζοσπάστες και εν γένει άτομα επικίνδυνα απέναντι στο αμερικάνικο status quo.

Ο Malcolm X, γεννημένος ως Malcolm Little το 1925 στην Nebraska, αν και προηγείται κατά πολύ, της εμφάνισης του ραπ και της χιπ χοπ κουλτούρας εν γένει, αποτελεί μια από τις πιο εμβληματικές και επιδραστικές μορφές, ως προς τα χαρακτηριστικά που έλαβε το χιπ χοπ και η ραπ, ιδιαίτερα τα χρόνια μέχρι την δεκαετία του ‘90.

And all good men like Malcolm X or Bobby Hutton died for nothing

Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή, η ρητορική του και τα πιστεύω του, αποτέλεσαν κεντρικά σημεία στους στίχους αλλά και στην κατασκευή των ράπερ συνολικά, ιδίως του κομματιού εκείνου της σκηνής που ονομάζουμε conscious rap.

Αυτό το κομμάτι της σκηνής, επηρρεάστηκε άμεσα από τα κινήματα για τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, καθώς μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον που κυριαρχούταν από φιγούρες όπως ο Malcolm, ο Fred Hampton και ο MLK. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι γονείς ή η μεγαλύτεροι συγγενείς των αγαπημένων μας ράπερ ήταν ενεργοί σε αυτά τα κινήματα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Η ζωή του Malcolm έμοιαζε πάρα πολύ με τις ζωές των πιο βασανισμένων και αγαπημένων μας ράπερ. Περιείχε αστυνομική βία, αγώνες, μαζικές ομιλίες και φυσικά ο ίδιος κατέληξε να γίνει ένα από τα σύμβολα της μαύρης/αφρικάνικης κουλτούρας όχι μόνο στις Η.Π.Α. αλλά και παγκοσμίως.

“Visions of Martin Luther staring at me/Malcom X put a hex on my future, someone catch me.”

Ξεκινώντας από την παρανομία και το έγκλημα, περνάμε στις φυλακές και στην επαφή του με το Ισλάμ, το οποίο ασπάστηκε ως κρατούμενος. Μετά την αποφυλάκιση του, “πέταξε” το προηγούμενο όνομα του, καθώς θεωρούσε πως αυτό του είχε αποδοθεί ως “σκλάβος” και επέλεξε, με την θέληση του το όνομα Malcolm X, που σηματοδοτούσε έναν πλέον ελεύθερο άνθρωπο που ο ίδιος επιλέγει το μέλλον του.

Γρήγορα οργανώθηκε στο Έθνος του Ισλάμ ( N.O.I), μια από τις ισχυρές οργανώσεις μουσουλμάνων της εποχής, όπου και έβαλε στην ατζέντα της οργάνωσης, την πάλη ενάντια στην αστυνομική βία και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Χρησιμοποίησε το εξαιρετικό λέγειν και τον γοητευτικό του χαρακτήρα για να προσεγγίσει μεγάλα κομμάτια της μαύρης νεολαίας των Η.Π.Α. και να τα τραβήξει μακριά από την εγκληματικότητα, που έφερνε η φτώχεια, προς το Έθνος του Ισλάμ.

Θεωρούσε πως η οργάνωση μέσα στο Έθνος του Ισλάμ, αποτελούσε μια υγιή εναλλακτική απέναντι στις άλλες επιλογές που είχε ένας νεαρός αφροαμερικάνος, στην πλειονότητα τους παράνομες.

Κάποια χρόνια αργότερα, ο Afrika Bambaataa, δημιουργός του Zulu Nation και “παππούς” του χιπ χοπ, θα παραδεχόταν πως οργανωτικά είχε επηρεαστεί πάρα πολύ από τις ιδέες του Malcolm X και του Έθνους του Ισλάμ.

Δεν είναι τυχαίο βέβαια πως πολλοί ράπερ που ξεπήδησαν μέσα από το Zulu Nation ήταν παράλληλα οργανωμένοι και στο Έθνος του Ισλάμ ή τέλος πάντων είχαν καλές σχέσεις με την ισλαμική πίστη.

Ήταν κάτι παραπάνω από απλώς μια πνευματική ή θρησκευτική ανάγκη. Ήταν μια ανάγκη ίσως κοινωνική και πολιτική, για οργάνωση μεταξύ ομοίων, μεταξύ ανθρώπων που είχαν τα ίδια βιώματα και πάλευαν για το ίδιο πράγμα. Για δικαιώματα και ισότητα, από μια όμως διαφορετική οπτική γωνία.

Ο Ice Cube, οι Public Enemy, o Kendrick, o Meek Mill, o Big Daddy Kane, o Raekwon, o Ludacris, o Prodigy, μέχρι και ο Kanye είτε έχουν παραδεχτεί είτε έχουν αναφερθεί στην γοητεία και την μαγνητική δύναμη του Malcolm.

“Fill them with the lead like they did Martin Luther King’s head/Like they killed Malcolm X, Edgar Hoover did that”


Ο Malcolm και το NOI ( Nation of Islam) συκοφαντήθηκαν και τον καιρό που ήταν ενεργοί αλλά κυρίως, μετά θάνατον.

Σε μεγάλο βαθμό από το FBI αρχικά και δευτερευόντως από διάφορους πολιτικούς κύκλους, σε Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους ομοίως.

Ωστόσο, η χιπ χοπ κοινότητα, θα λέγαμε πως ήταν το μόνο μέρος, που συνεχίζει να αποδίδει φόρο τιμής από τότε που φτιάχτηκε μέχρι σήμερα.

Και αυτό γιατί, όπως έχουμε ξαναπεί παλιότερα, η ιστορία του χιπ χοπ, είναι άρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία των κινημάτων ενάντια στην καταπίεση.

Looking out the window, like Malcolm X with a rifle

Ο Malcolm X για πολλούς θεωρήθηκε ως η επιτομή του μίσους των μαύρων αμερικάνων απέναντι στους λευκούς. Όμως δεν ήταν καθόλου έτσι. Η πραγματική ιστορία ήταν πολύ διαφορετική.

Ο Malcolm για παράδειγμα, ήταν ο πρώτος μαύρος αμερικάνος που βγήκε δημοσίως να αποκηρύξει τον πόλεμο του Βιετνάμ, μια από τις ντροπιαστικές σελίδες των Η.Π.Α. και μια κίνηση, ακραίου μίσους.

Σε μια κοινωνία καταφανώς άδικη, η αλληλεγγύη και η πίστη στην ισότητα, μπορούν να παραμορφωθούν σε μίσος. Όταν μια ολόκληρη κοινωνία έχει συνηθίσει στο μίσος και την καταπίεση, ο,τιδήποτε της παρουσιάσεις, θα της φαίνεται για πάντα ότι προσομοιάζει στο μίσος και την καταπίεση.

Αυτή την εξαιρετική αντίφαση, αντιλήφθηκε ο Malcolm αλλά και το ραπ κάμποσα χρόνια αργότερα.

Η αμερικάνικη κοινωνία είναι μια κοινωνία φτιαγμένη πάνω σε αντιφάσεις και πάνω στην πάλη.

Cooler than a cooler, shooter with a shooter, AK on my shoulder

like I’m Malcolm X

Cause I ain’t goin’ out like I’m Martin Luther

Αυτές οι αντιφάσεις και αυτή η πάλη είναι που γέννησαν αρχικά τον Malcolm αλλά και το ‘70 το ραπ.

Πολύ περισσότερο από απλώς μια περσόνα η οποία ασκεί μια ιδιαίτερη έλξη, η ιστορία του Malcolm X βοήθησε στο να σφυρηλατηθεί μια ολόκληρη γενιά παιδιών, που αργότερα αποτέλεσαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την ραχοκοκκαλιά της ραπ σκηνής.

Όταν ξεκίνησε να παίρνει σάρκα και οστά ο θεσμός του MC, μετά τα πρώτα πάρτυ στα τέλη της δεκαετίας του ‘70 και άρχισαν να δημιουργούνται τα πρώτα συγκροτήματα, οι ράπερ άντλησαν μεγάλη έμπνευση από τους μαύρους ακτιβιστές των προηγούμενων δεκαετιών.

Ο τρόπος που έθιγαν άμεσα κοινωνικά, πολιτικά και ταξικά ζητήματα, η αμεσότητα, το slang, η κίνηση, όλα αποτελούσαν πηγή έμπνευσης.

Ο Malcolm ήταν από τους πιο χαρισματικούς ομιλητές, κάθε φορά που εμφανιζόταν σε κάποια δημόσια εκδήλωση τα πλήθη συνέρρεαν για τον ακούσουν. Προερχόταν από τον δρόμο, μάλιστα από την πιο σκληρή εκδοχή του και φυσικά απευθυνόταν στον δρόμο.

Αν το ραπ υπήρχε όταν ήταν ζωντανός σίγουρα, θα ήταν κομμάτι του.

Ήταν O.G. πριν από τους O.G.

Και η ζωή του, είναι παρόμοια με εκείνη πολλών αγαπημένων ράπερ.

Η φυλακή, η εξιλέωση μετά την αποφυλάκιση, η αγάπη από τα πλήθη, το μίσος των αντιπάλων του και τέλος, ο τραγικός θάνατος.

Αυτό το μοτίβο άραγε είναι απλώς τυχαίο, ή είναι αυτή η μοίρα που επιφυλάσσεται για όσους παλεύουν για κάτι καλύτερο;

Από τον Malcolm, στον Martin, στον Fred, στον Pac, στον Biggie και από κει στον Nipsey, η ιστορία κάνει κύκλους και επαναλαμβάνεται.